Uważaj na świąteczne oszustwa

Świąteczny sezon zakupowy to czas wzmożonej aktywności konsumentów, ale również oszustów i cyberprzestępców. Pośpiech, atrakcyjne promocje oraz intensywne zakupy online sprzyjają obniżeniu czujności. Warto pamiętać, że to właśnie grudzień jest sezonem żniw dla oszustów – również tych w sieci. Poniżej przedstawiamy, jak zadbać o bezpieczeństwo Twoich finansów – zarówno w internecie, jak i stacjonarnie.

Cyberoszuści nie śpią
 

Czas świątecznego szaleństwa – wszyscy dobrze to znamy. Komu nie zdarzyło się zamówić prezentu na ostatni moment, żeby odkryć po kilku dniach, że czas jego dostawy przekroczy dwa miesiące? Nasze bezpieczeństwo i komfort w sieci można zaburzyć na bardzo wiele sposobów – od tych bardziej “niewinnych”, jak dostawa z Chin w polskim sklepie, do skrajnych przestępstw, w których oszuści przejmują oszczędności naszego życia. Czy to oznacza, że powinniśmy wpadać w paranoję w panicznym poszukiwaniu prawdy? Nie! Wystarczy, że wyrobimy w sobie zdrowe nawyki i zachowamy racjonalną czujność.

Paczkomat przepełniony – przekieruj paczkę, by przyspieszyć odbiór
 

I oczywiście może tak właśnie być! To bardzo prawdopodobny scenariusz w sezonie zakupowego szaleństwa – i nie tylko my o tym wiemy. Unikaj bezmyślnego klikania w linki zawarte w SMSach. Przyjrzyj się im dokładnie, sprawdź czy w tym samym wątku znajdują się także inne wiadomości, które uwiarygodniają źródło. Wchodząc na stronę www upewnij się, że zaczyna się od https://, a nie http://. I pamiętaj – to dotyczy nie tylko paczkomatów, ale także informacji bankowych, handlowych, a nawet, w dobie AI, informacji osobistych.

Zakupy online – najlepiej w sprawdzonych miejscach
 

A skoro już mowa o bezpiecznych linkach – zasada adresu “https://” ma zastosowanie także tutaj. Dobrze, gdybyś korzystał ze sklepów sprawdzonych marek lub większych stron sprzedażowych (jak allegro). Oczywiście tutaj także mogą być problemy, jak niedoczytany opis produktu, czy niezauważony czas dostawy. To teoretycznie nie oszustwo – a jednak czujemy się oszukani.

Podczas zakupów znaj swoje prawa i obowiązki – zapoznaj się z regulaminem sklepu i zasadami reklamacji. Podczas przelewu unikaj bezpośrednich przelewów do sprzedawcy – płać przez aplikacje bankowe. Jeśli nie ma takiej możliwości, a jednak zależy Ci na zakupie, zaproponuj płatność za pobraniem. Brak wiarygodnego systemu płatności na stronie przy równoczesnej niechęci do transakcji za pobraniem powinno wzbudzić nasz brak zaufania.

“Hej! Puść mi szybkiego BLIKa bo mam tylko gotówkę…”
 

“... a akurat jest super promocja. Obiecuję że oddam Ci jutro”. No i oczywiście – zrób to tak szybko, jak tylko to możliwe. Ta metoda wyłudzenia zyskała ostatnio na popularności i ponownie – wzmacnia swoją wiarygodność w sezonie świątecznym. Taką wiadomość możesz dostać od rodziny czy przyjaciela – osoba dokonująca przestępstwa przygotowuje się do rozmowy – sprawdza z kim rozmawiasz najczęściej, a nawet jakim językiem, jak się witasz, jaką macie relację, nierzadko wspiera się AI. Metoda przeciwdziałania? Koniecznie zadzwoń do autora wiadomości na telefon komórkowy lub odezwij się do kogoś z jego bliskich, żeby zweryfikować prawdziwość tej prośby.

“Właśnie ma Pan włam na konto!...”
 

“... Musi Pan koniecznie potwierdzić swoje wrażliwe dane, byśmy mogli wykurzyć złodzieja! I proszę się nie rozłączać” – absurd? Oszuści potrafią być bardzo wiarygodni, mogą wiedzieć o Tobie rzeczy, których byś się nie spodziewał i podawać się za pracowników banku, w którym masz konto osobiste. Dodaj do tego świąteczny popłoch i idealny timing, kiedy stoisz w korku i masz poczucie, że nic nie możesz zrobić, więc oddajesz się w ramiona instrukcji w słuchawce – na to może nabrać się każdy. Co powinno naprawdę nas zaniepokoić? Nacisk, na ciągłość połączenia – oszuści wiedzą, że jak się rozłączysz i “oddzwonisz” na infolinię to dowiesz się, że żadnego „włamu” na konto nie ma.

Wykorzystanie głosów Twoich bliskich przeciw Tobie
 

Niestety ludzka chciwość nieustannie przesuwa granice podłości i zdobyła dzięki AI potężne narzędzie – możliwość wykorzystania głosu Twoich bliskich, żeby zrobić Cię “na wnuczka”. Choć obecnie również “na męża”, “na żonę”, “na Twoje dziecko”. Choć nie jest to częsta metoda, bo wymaga wielu przygotowań, to pamiętaj, że jawność Twoich danych w internecie może obrócić się przeciw Tobie. Ogranicz widoczność profilu, zastanów się zanim opublikujesz w sieci informacje o Twoich bliskich i jeśli otrzymasz niepokojący telefon – postaraj się jak najszybciej oddzwonić do tej osoby wybierając numer z książki kontaktów (oszust może sprawić, że na ekranie Twojego telefonu pojawią się dane zgodne z tymi w książce telefonicznej).

Skonfiguruj aplikację bankową
 

Praktycznym sposobem na ograniczenie ryzyka utraty środków jest ustawienie dziennych limitów płatności, przelewów oraz wypłat z bankomatu. W razie potrzeby – na przykład przy większych zakupach – limit można tymczasowo podwyższyć, a następnie ponownie obniżyć.* Nawet jeśli dojdzie do nieautoryzowanej transakcji, szkody finansowe będą ograniczone. 

Doceń także wielostopniowe uwierzytelnianie – i to dotyczy nie tylko aplikacji bankowej, ale także Twoich social mediów czy skrzynki mailowej. Nie tak łatwo się przebić oszustowi, jeśli oprócz wpisania hasła (najlepiej bardzo trudnego) musi potwierdzić jeszcze logowanie w telefonie czy na skrzynce e-mail. 

* Jeśli masz kłopot z ustawieniem limitów płatności w naszej aplikacji skontaktuj się z nami dzwoniąc na (33) 815 79 34, w godzinach 7:30-15:30, lub kontaktując się z najbliższą placówką banku: https://www.bankbbs.pl

Terminale i bankomaty – czyli o dobrych nawykach “na mieście”
 

Podczas używania bankomatów oraz terminali w sklepach stacjonarnych należy zwrócić uwagę na stan sprzętu. Przerobione urządzenia mogą posiadać dodatkowe nakładki umożliwiające przechwycenie danych karty. Jeśli urządzenie wygląda nietypowo, wydaje się uszkodzone lub sprzedawca chce zabrać go poza pole widzenia klienta, warto poprosić o inną formę płatności. Karta płatnicza powinna przez cały czas pozostawać pod kontrolą właściciela. Poza tym obecnie nie ma nawet konieczności jej noszenia – zawsze można dodać kartę do cyfrowego portfela w telefonie lub użyć BLIKa, a kartę zostawić bezpiecznie w domu.

Jak działać w przypadku podejrzenia oszustwa?
 

Jeśli zauważysz nietypową transakcję lub podejrzewasz, że Twoje dane mogły zostać przejęte, należy jak najszybciej skontaktować się z bankiem. Pierwszym krokiem powinno być zastrzeżenie karty lub czasowe zablokowanie dostępu do rachunku. Następnie warto zmienić hasła do bankowości internetowej oraz kont e-mail. Można również zgłosić incydent do CERT Polska – państwowej instytucji zajmującej się bezpieczeństwem cyfrowym.

Święta to czas, który powinien kojarzyć się z odpoczynkiem, a nie stresem związanym z utratą pieniędzy. Dobre nawyki pozwolą Ci uchronić się przed przestępstwem w prosty sposób. Zachowanie ostrożności, szczególnie podczas logowania, płatności i zakupów online, pozwala znacząco ograniczyć ryzyko oszustwa. W razie wątpliwości warto skonsultować się z bankiem – nawet jedno pytanie może uchronić Cię przed poważnymi konsekwencjami.